Faalangst

Dezer dagen worden we om de oren geslagen met verontrustende woorden zoals angst, stress en faalangst. De druk om te slagen is nog nooit zo groot geweest: wij mensen lijken steeds meer, sneller, hoger en verder te willen. Deze prestatiedruk laat zich duidelijk zien aan de universiteiten en hogescholen: maar liefst een kwart van de studenten kampt met verregaande faalangst. Studenten stellen voor zichzelf vaak hoge verwachtingen, ouders verwachten veel van hun studenten, de steun van medestudenten is niet altijd vanzelfsprekend en alle proffen denken dat hun vak het allerbelangrijkst is.

Hoe houd je het hoofd boven water in deze zee van hoge verwachtingen?

De kunst bestaat erin je angsten en twijfels te herkennen. Daarna kan je de koe bij de horens vatten en beginnen aan een mentale en intuïtieve reset, zodat je je angst opnieuw onder controle krijgt. Want, zo zei een wijs man ooit, zelfkennis is het begin van alle wijsheid. Gelijk had ie.

Faalangst, het beest een naam geven

Faalangst kan omschreven worden als: de vrees om te mislukken in situaties waarin men beoordeeld wordt of denkt beoordeeld te worden. Bij mensen die erg lijden onder faalangst is de behoefte om mislukkingen te vermijden bijzonder groot. Niemand faalt natuurlijk graag, en er is dan ook niets mis met een gezonde motivatie om mislukkingen uit de weg te gaan. Maar wanneer de angst om te mislukken zo sterk wordt dat je prestaties eronder gaan lijden, wordt faalangst wel degelijk problematisch.

Specialisten ter zake onderkennen verschillende vormen van faalangst.

  1. Actieve faalangst: hierbij probeert men absolute controle te houden over de situatie. Om mislukkingen te voorkomen probeer je waar mogelijk de touwtjes in handen te houden: je studeert erg grondig en intensief waarbij je zelden of zelfs helemaal niet ontspant. Je bent bijzonder gemotiveerd, stelt jezelf hoge eisen en haalt waarschijnlijk ook goede resultaten. Een goede voorbereiding doet je angst dalen, maar je legt jezelf echter zo’n hoge druk op dat goed nooit goed genoeg is. Studeren wordt zo vaak een onhoudbare situatie.
  2. Passieve faalangst: betekent dat men tout court alle situaties vermijdt waarin men zou kunnen falen. Je bent een meester in het ontlopen van confrontaties en mislukkingen, waardoor je angst vermeden wordt, maar zeker niet verdwijnt. Voor de buitenwereld is je probleem dan ook zelden zichtbaar. Je doet niet je uiterste best, studeert weinig of oppervlakkig voor een examen of daagt zelfs helemaal niet op. Bij mislukkingen beroep je je steevast op een “ik heb er toch niets voor gedaan, dus het is niet erg. Had ik er voor gewerkt, was het waarschijnlijk wel gelukt”.
  3. Faalangst bestaat in alle vormen en maten, en kan voorkomen in heel diverse situaties. Zo is het dan ook perfect mogelijk dat je soms eerder passief en op andere momenten eerder actief faalangstig bent. Bovendien is faalangst geen vaststaand gegeven, maar net zoals alle dingen veranderlijk. Dit betekent dat je kan leren omgaan met faalangst!
Hoe met faalangst omgaan?

Trillende ledematen, uitbarstend zweet en hartkloppingen om u tegen te zeggen; dit zijn slechts enkele van de fysieke aspecten die gepaard gaan met faalangst. Faalangst heeft veel te maken met blokkerende, irrationele gedachten. En deze blokkerende of niet-helpende gedachten weerhouden ons ervan om optimaal te functioneren. Je gedachten hebben invloed op je gedrag. En bij faalangst domineren angstige en negatieve gedachten, die je belemmeren bij het uitvoeren van taken, maken van examens of geven van presentaties.

In 3 stappen: Repeteren, repeteren, wie zijn best doet, zal het leren

MENTALE EN INTUÏTIEVE RESET

STAP 1:

Mentale en intuïtieve reset moet je oefenen. Denk eerst na over wat je precies angstig maakt wanneer je je rustig en op je gemak voelt. Probeer deze gedachten van naderbij te bekijken. Wat voel ik precies? Hoe komt dat zo? Wat is het ergste dat zou kunnen gebeuren als ik niet slaag voor dit examen? En is dat dan zo erg? Waarom vind ik dat zo erg?

De kunst bestaat erin eerst je angst te (h)erkennen en tegenwicht te bieden aan je angstige gedachten. Dit noemen we mentale en intuïtieve reset. Hierbij neem je je angstige gedachten onder de loep. Het doel is de vaardigheid te ontwikkelen om in stresserende situaties met je angst te leren omgaan zodat je prestaties er niet onder lijden en je normaal kan functioneren.

STAP 2:

We gaan de blokkende, irrationele gedachten grondig in vraag stellen en ontkrachten (gebaseerd op de Rationele Emotieve Therapie van Ellis).

  • Kloppen deze gedachten wel met de realiteit?
  • Helpen deze gedachten mij om mijn doel te bereiken?

Als je weet welke gedachten niet kloppen en ontkracht, kan je ze vervangen door nieuwe helpende en rationele gedachten! (dat noemen we ‘cognitieve herstructurering’)

STAP 3:

Als je hierin slaagt, gaan we nog een stapje verder: door het aanleren en toepassen van visualisatie technieken roep je een visualisatie op uit het verleden die je in een positieve ontspannen stemming brengt. Hier is het even zoeken wat voor jou het beste werkt. Dat kan bij een humoristische situatie zijn, een succeservaring etc. Op momenten van stress roep je deze ervaring op en anker je die positieve beleving met je helpende gedachten!

Als je dit heel goed inoefent kan je in 10 à 15 seconden jouw hartkloppingen of andere storende stresssignalen terug onder controle krijgen én vaker normaal functioneren.

Wat nog helpt
  1. Plannen, plannen en plannen! Of je nu een boegbeeld bent van uitstelgedrag of eerder iemand die de hele cursus van A tot Z op kan dreunen, plannen is de allerbelangrijkste stap bij het studeren. Plan ook je pauzes in. Iedereen moet af en toe ontspannen, wij zijn ook maar mensen. Bovendien zal je je beter kunnen concentreren als je af en toe een adempauze inlast.
  2. Ben je eerder iemand die alles tot het laatst mogelijke moment uitstelt? Leg jezelf dan positieve druk(‘eustress’) op. Spreek bijvoorbeeld met een vriend of vriendin af dat je wekelijks de laatste versie van je paper doorstuurt, zodat hij of zij jouw voortgang in het oog kan houden. Sociale druk kan wonderen doen.
  3. Positief denken. Focus je op kansen, niet op mogelijke tegenslagen. Een moeilijk examen, lastige taak, een grote presentatie? Probeer deze dingen als een uitdaging te zien.

Ben jij iemand die last heeft van faalangst en er zelf niet uit geraakt?

Neem dan CONTACT op met Slaagsleutels voor een vrijblijvende afspraak hoe we jou kunnen helpen, persoonlijk én op maat!